K A R O L M A R C I N K O W S K I
1 8 0 0 – 1 8 4 6
Jan Karol Marcinkowski urodził się w Poznaniu 23 czerwca 1800 roku w rodzinie drobnomieszczańskiej w niewielkim domku na Wzgórzu św. Wojciecha. Ojciec Józef był karczmarzem. Zmarł gdy Karol miał zaledwie 12 lat. Po jego śmierci energiczna i zapobiegliwa matka Agnieszka z powodzeniem prowadziła gospodę, zapewniając dzieciom w miarę przyzwoite warunki egzystencji.
Spośród rodzeństwa był najzdolniejszy. Rodzice szybko zorientowali się w talentach małego Karola i posłali go do szkół. Edukacja wiodła przez szkołę elementarną, szkołę ćwiczeń po gimnazjum poznańskie. Był prymusem, otrzymywał liczne nagrody.
Po ukończeniu gimnazjum w wieku 17 lat rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Berlińskim. Tam też działał w konspiracyjnej organizacji studenckiej „Polonia”. Za swą postawę patriotyczną wraz z przyjaciółmi został aresztowany. Dzięki wstawiennictwu księcia Radziwiłła wychodzi z więzienia i kończy studia.
Z dyplomem doktora medycyny mając zaledwie 23 lata wraca do Poznania i tu w rodzinnym mieście rozpoczyna praktykę lekarską. W krótkim czasie zyskuje opinię wybitnego lekarza i ofiarnego społecznika. Dzięki rozległej praktyce zarabia krocie. Mimo olbrzymich honorariów żył bardzo skromnie zajmując dwa ponure pokoje mieszczące się nad apteką „Pod Złotym Lwem” na Starym Rynku. Znaczną część honorariów przeznaczał na utrzymanie Szpitala Sióstr Miłosierdzia, hojnie wspierał Fundację im. Friedrika Schneidera, która w znacznej części finansowała zakup lekarstw dla miejscowej biedoty, niemałe datki przeznaczał na dożywianie biednych.
Gdy wybuchło Powstanie Listopadowe stanął w szeregach walczących. Podczas służby wojskowej dosłużył się stopnia oficerskiego i Krzyża Virtuti Militari. Po klęsce jak wielu Polaków udaje się na emigrację. Jego tułaczka prowadzi szlakiem Edynburg – Londyn – Paryż. W Paryżu wiąże się z obozem konserwatywno – liberalnym księcia Adama Czartoryskiego. Działa w powstałym Stowarzyszeniu Naukowej Pomocy, doskonali się w swym zawodzie i pracy społecznej.
Pobyt na emigracji był dla Marcinkowskiego jednym pasmem sukcesów zawodowych, społecznych i towarzyskich. Mógł zostać w Paryżu ciesząc się powszechnym uznaniem. On jednak decyduje się na powrót, świadom, że czekają go represje ze strony Prusaków za udział w Powstaniu Listopadowym. W marcu 1835 roku przybywa do Poznania. Powróciwszy, Karol Marcinkowski z niepokojem obserwował niekorzystne zmiany, jakie niosła ze sobą polityka zaborcy, nastawiona na próby wynarodowienia Polaków i podkopania ich ekonomicznej egzystencji.
Jako jeden z pierwszych dostrzegł, iż o bycie narodowym Polaków oraz o miejscu przyszłej Polski w Europie zadecyduje poziom wykształcenia i potencjał gospodarczy. Program swój określił w następujący sposób: „Oświata i praca użyteczne towarzystwu ludzkiemu oto są środki do utorowania potrzebnego gościńca”. Dla swej idei pozyskał oddanych współpracowników i przyjaciół wywodzących się z ziemiaństwa, inteligencji świeckiej, duchowieństwa i mieszczaństwa. W 1838 roku zainicjował powstanie, a następnie kierował spółką akcyjną budowy Bazaru w Poznaniu, który stał się centrum polskiego życia gospodarczego, kulturalnego i towarzyskiego.
W 1841 roku stanął na czele Towarzystwa Naukowej Pomocy, które udzielając stypendiów niezamożnym uczniom i studentom przyczyniło się do powstania warstwy polskiej inteligencji w trudnych warunkach polityczno – społecznych narzuconych przez władze pruskie. Poprzez pracę organiczną Marcinkowski stał się głównym twórcą szerokiego programu modernizacji struktury społeczeństwa i zmian w jego mentalności.
Intensywna działalność społeczna i zawodowa, aresztowania i pobyty w więzieniu pogorszyły i tak wątły stan zdrowia Karola Marcinkowskiego. Mimo gnębiącej go od młodzieńczych lat gruźlicy niemal do końca swych dni pracował ponad siły. Na pół roku przed śmiercią opuścił Poznań i zamieszkał we dworze u przyjaciela Wiktora Łakomickiego w Dąbrówce Ludomskiej. Tam zmarł 7 listopada 1846 roku. Na cmentarz parafii św. Marcina w Poznaniu 11 listopada odprowadziło go 20 tysięcy osób trzech narodowości.
W miejscu śmierci Karola Marcinkowskiego pozostawiono pamiątkowy kamień z napisem „Doktorowi, Żołnierzowi, Obywatelowi”
C R E D O M A R C I N K O W S K I E G O
„ ... Boże daj, aby pomiędzy nami na silnej podstawie miłości bliźniego wzrosło w błogi dla ludzkości owoc płodne drzewo równości bratniej. Bóg nas stworzył bez różnicy: jednostajnym wszystkim znamieniem dał piętno obrazu i podobieństwa swego – to jest godność człowieka."
Bracia! Tę godność w sobie wywołać, tę godność uszlachetnić – oto jest droga, na której do osiągnięcia ulepszeń dążyć powinniśmy. Oświata i praca, użyteczne towarzystwu ludzkiemu, oto są środki do utorowania potrzebnego gościńca.
Zachęcajmy siebie wzajemnie, działajmy na drugich, na młodszych, na mniej szczęśliwych od nas braci, ażeby przyszłe pokolenia do szczęśliwej przyszłości usposobić, ażeby w nich ugruntować tę godność człowieka, bez której wszystkie zabiegi zginą jak płonne marzenia.”
„Dlaczego Karol Marcinkowski jest Patronem Szkoły”
SYMBOLE SZKOŁY ZWIĄZANE Z SYLWETKĄ DR KAROLA MARCINKOWSKIEGO
POMNIK KAROLA MARCINKOWSKIEGO
Projekt popiersia: Józef Kaliszan z Kicina k/Poznania
Wykonawca odlewu popiersia: Jerzy Sobociński Art. – Produkt z Poznania
Wykonawca cokołu: Zakład Kamieniarski Jerzego Klapiszewskiego z Wągrowca
Fundator: Społeczny Komitet Budowy Internatu
Pomnik Karola Marcinkowskiego stoi przed frontem budynku głównego szkoły. Uroczystość odsłonięcie pomnika nastąpiła w dniu 26 czerwca 1997 roku. Odsłonięcia pomnika dokonali Wojewoda Poznański Włodzimierz Łęcki, Dyrektor szkoły Łucja Rzadkiewa, Przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy Internatu Marian Jaska, a poświęcenia biskup Stanisław Gądecki. Okolicznościowy referat poświęcony sylwetce Karola Marcinkowskiego - Patrona Szkoły wygłosił prof. Lech Trzeciakowski
Na froncie pomnika istnieje napis:
1800 – 1846
WYBITNEMU WIELKOPOLANINOWI
DR KAROLOWI MARCINKOWSKIEMU
PATRONOWI SZKOŁY
POMNIK TEN POŚWIĘCAJĄ
KOMITET BUDOWY INTERNATU
I
SPOŁECZNOŚĆ SZKOLNA
Po lewej stronie :
OJCZYZNA
NAUKA
CNOTA
MĘSTWO
PRACA
ZGODA
Po prawej stronie:
LEKARZ
DZIAŁACZ SPOŁECZNY
NIESTRUDZONY SZERMIERZ
SPRAW NARODOWYCH
WITRAŻ
Projekt: Maria Bardońska
Wykonawca: Maria Bardońska – Poznań
Fundator: Społeczny Komitet Budowy Internatu
Witraż mieści się w holu szkoły. Witraż składa się z sześciu części, na których przedstawiono:
- Herb Miasta Gniezna
- Popiersie Karola Marcinkowskiego
- Symbol medycyny
- Symbol życia
- Tablicę upamiętniającą fundatora: Społeczny Komitet Budowy Internatu, Gniezno 1997
- Symbol zawodu – czepek pielęgniarski
Obok witraża znajduje się okolicznościowa tablica z napisem:
„Nie znam nic świętszego nad powinność poświęcenia sił swoich Ojczyźnie”
SZTANDAR SZKOŁY
Na awersie sztandaru znajduje się nazwa szkoły Zespół Szkół Medycznych im. dr Karola Marcinkowskiego w Gnieźnie 1995 oraz symbol szkoły pielęgniarskiej – czepek. Na rewersie znajduje się popiersie Karola Marcinkowskiego z napisem Nauka – Praca – Ojczyzna
MEDAL PAMIĄTKOWY
IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO
Projekt: Krzysztof Burghard, artysta plastyk - Gniezno
Wykonawca: Zakład grawerski Ryszarda Trzybińskiego – Poznań
Fundator: Społeczny Komitet Budowy Internatu
Medal pamiątkowy został wybity 26 maja 1996 roku. Na awersie medalu znajduje się podobizna i napis Karol Marcinkowski 1800 – 1846, w tle otwarta książka z napisem Oświata i praca. Na rewersie znajduje się budynek szkoły, symbol zawodu – czepek pielęgniarski, herb Polski – orzeł oraz napisy Liceum Medyczne Pielęgniarstwa oraz Medyczne Studium Zawodowe.
Medal Pamiątkowy Karola Marcinkowskiego przyznaje Kapituła Medalu za szczególne zaangażowanie w pracy na rzecz szkoły i środowiska pracownikom szkoły, osobom wspierającym działalność szkoły, osobom propagującym idee dr Karola Marcinkowskiego.
Medal Karola Marcinkowskiego przyznawany jest od 1995 roku z okazji :
- Jubileuszu Szkoły
- Rocznicy śmierci Patrona Szkoły
- Innych ważnych uroczystości i rocznic
- Za szczególne zaangażowanie w pracy na rzecz szkoły i środowiska
Medal przyznaje Kapituła Medalu Karola Marcinkowskiego :
- obecnym i byłym pracownikom szkoły
- osobom wspierającym działalność szkoły
- osobom propagującym idee doktora Karola Marcinkowskiego
MEDALE PAMIĄTKOWE KAROLA MARCINKOWSKIEGO
Medale Pamiątkowe Karola Marcinkowskiego przyznane z okazji
zakończenia działalności Społecznego Komitetu Budowy Internatu
12 maj 1995 rok
- Krystyna Sienkiewicz – Poseł na Sejm RP, Wiceminister Zdrowia
- Wiesława Ziółkowska – Poseł na Sejm RP, Członek Społecznego Komitetu Budowy
- Wojciech Guglas – Dyrektor Generalny w Ministerstwie Zdrowia, Członek Społecznego Komitetu Budowy
- Włodzimierz Łęcki – Wojewoda Poznański
- Edward Sikora – Wicewojewoda Poznański, Członek Społecznego Komitetu Budowy
- Grażyna Wójcik – Naczelna Pielęgniarka Kraju
- Katarzyna Koronka – Dyrektor Biura Naczelnej Pielęgniarki Kraju
- Bogdan Trepiński – Prezydent Miasta Gniezna
- Paweł Arndt – Wiceprezydent Miasta Gniezna, Członek Społecznego Komitetu Budowy, Kierownik budowy
- Marian Górny – Prezydent Miasta Gniezna, Wiceprzewodniczący Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Janusz Gadzinowski – Rektor Akademii Medycznej w Poznaniu
- Laura Wołowicka – Dziekan Wydziału Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu
- Maria Strzałko – Konserwator Zabytków
- Jerzy Wróbel – Architekt, Projektant budynku
- Mieczysław Frańczak – Generalny Wykonawca
- Marian Kałek – Generalny Wykonawca
- Adam Walkowiak – Wykonawca
- Bogdan Nowak – Wykonawca
- Mieczysław Łebedyński – Wykonawca
- Wojciech Janus – Wykonawca
- Józef Jankowiak – Wykonawca
- Grzegorz Polaszewski – Wykonawca
- Bruno Krawczyk – Wykonawca
- Czesław Szalaty - Wykonawca
- Waldemar Hybza – Inspektor Nadzoru, Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Marian Warchał – Inspektor Nadzoru, Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Andrzej Kabaciński – Inspektor Nadzoru, Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Jerzy Klapiszewski – Wykonawca Tablic i Pomnika Karola Marcinkowskiego, Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Jan Lewandowski – sponsor
- Roman Kędzierski – sponsor
- Henryk Zakrzewicz – sponsor, Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Marian Jaska – Przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Stanisław Jeliński – Sekretarz Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Julian Stępak – Skarbnik Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Bogdan Jakubowski – Członek Prezydium Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Henryk Biszof – Członek Prezydium Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Florian Bobrowski – Członek Prezydium Społecznego Komitetu Budowy Internatu i wykonawca
- Marek Aureliusz – Członek Prezydium Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Władysław Staszewski – Wiceprezydent Miasta Gniezna, Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Roman Bednarski – Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Ks.Andrzej Ruta – Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Ryszard Białczyk – Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Jaromir Syska – Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Jerzy Kamiński – Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Otto Tokvam – Członek Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Stanisław Ejsak – Woźny szkoły
- Dorota Drela - dyrektor Zespołu Szkół Medycznych im. dr Karola Marcinkowskiego
- Łucja Rzadkiewa - nauczyciel szkoły
- Zofia Gąsiorek - Pełnomonik Społecznego Komitetu Budowy Internatu
- Alicja Kopczyńska - Sekretarz szkoły
Medale Pamiątkowe Karola Marcinkowskiego przyznane z okazji 155 rocznicy śmierci
Patrona Szkoły
7 listopad 2001 rok
- Stefan Mikołajczak – Marszałek Województwa Wielkopolskiego
- Włodzimierz Pilarczyk – Dyrektor Zespołu Opieki Zdrowotne w Gnieźnie
- Barbara Trafarska – Dyrektor Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Gnieźnie
- Lech Trzeciakowski – prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, znawca postaci Karola Marcinkowskiego
Medale Pamiątkowe Karola Marcinkowskiego przyznane z okazji
40 – lecia szkoły
13 październik 2003 rok
- Elżbieta Kabzińska – nauczyciel szkoły
- Ludwika Kozica – Przełożona Pielęgniarek Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Gnieźnie
- Maria Kwiecińska – nauczyciel szkoły, kierownik szkolenia Wydziału Położnych
- Tomasz Lisiecki – absolwent szkoły
- Marek Mardas – nauczyciel szkoły
- Halina Ruszkiewicz – nauczyciel szkoły
- Barbara Skulska – Naczelna Pielęgniarka Zespołu Opieki Zdrowotnej w Gnieźnie
- Witold Urbaniak – nauczyciel szkoły
Medale Pamiątkowe Karola Marcinkowskiego przyznane z okazji 160 rocznicy śmierci
Patrona Szkoły
17 październik 2006 rok
- Waldemar Janusz – Komendant Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Gnieźnie, Prezes Stowarzyszenia „Na Ratunek”
- Maria Kozłowska – nauczyciel szkoły, kierownik szkolenia praktycznego
- Roman Meissner – prof. dr hab. Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu znawca postaci Karola Marcinkowskiego
- Marek Woźniak – Marszałek Województwa Wielkopolskiego
Medale Pamiątkowe Karola Marcinkowskiego przyznane z okazji
45 – lecia szkoły
7 listopad 2008 rok
- Gabriela Giszczyńska – Marciniak – nauczyciel szkoły, kierownik szkolenia praktycznego
- Arleta Nowak – Dyrektor Departamentu Edukacji i Nauki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego
- Małgorzata Palm – koordynator terapii zajęciowej Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Gnieźnie
- Krystyna Poślednia - Członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego
- Renata Szwacińska – Rurek – nauczyciel szkoły, kierownik internatu
Medale Pamiątkowe Karola Marcinkowskiego przyznane z okazji Święta Patrona Szkoły
9 listopad 2010 rok
- Radzym Kamieniarz – uczeń szkoły, zwycięzca konkursu wiedzy o życiu i działalności Karola Marcinkowskiego
- Paulina Majchrzak – uczennica szkoły, zwycięzca konkursu wiedzy o życiu i działalności Karola Marcinkowskiego
Medale Pamiątkowe Karola Marcinkowskiego przyznane z okazji 166 rocznicy śmierci
Patrona Szkoły
7 listopad 2012 rok
- Halina Ciążyńska – nauczyciel szkoły
- Zbigniew Dudek – woźny szkoły
- Tadeusz Kostka – Prezes Stowarzyszenia Rodzin i Osób Niepełnosprawnych „Razem”
- Jacek Kowalski – Prezydent Miasta Gniezna
- Dariusz Pilak – Starosta Powiatu Gnieźnieńskiego
- Piotr Waśko – Zastępca Dyrektora Departamentu Edukacji i Nauki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wlkp.
- Danuta Węgrzyn – nauczyciel szkoły
- Krystyna Zalita – emerytowany nauczyciel szkoły
Medale Pamiątkowe Karola Marcinkowskiego przyznane 1 września 2015 roku
- Eugenia Chmura
- Lucyna Nagórska
- Mirosława Szmyt